شرق اندوه - چند - 1

...

اینجا ایوان، خاموشی هوش، پرواز روان

...

در ادامه مطلب قبلی، شرح این قطعه از شعر "چند" از دفتر "شرق اندوه" مفید هستش. ایوان رو تو این قطعه همون ایوان خونه هامون در نظر بگیریم. ایوان چه نسبتی با یک خونه داره؟ ایوان تشبیهی از سکوی پرش هستش! جایی که ارتباط عمده با محیط هست و یک ارتباط ذاتی با ساختمان وجود داره. "زمانی که تو ایوان مشغول تماشای منظره هستیم" ... این حالت، حالتی هستش که این قطعه شعر داره اونو بازگو میکنه. اینجا بسته به شدت درگیر شدن حواس ما با منظره، هوشیاری ما از سایر چیزها کاسته میشه! حالت آرمانیش زمانی هست که حواس ما کامل به منظره اختصاص داده شده، و این یعنی هوشیاری ما از سایر چیزها به صفر رسیده.

بهترین شرحی که میشه داد یه قطعه شعر دیگه از سهراب هستش که میگه "کجا حیات به اندازه شکستن یک ظرف دقیق خواهد شد" در لحظه ای که یک ظرف از دست میفته و شکسته میشه صدای شکستن ظرف در اون لحظه باعث جلب توجه کامل شنونده ها میشه.

حالا اینجا حرف از تخصیص کامل حواس به منظره هستش، به همون میزانی که حواس، به شکسته شدن ظرف اختصاص داده میشه. تو این حالت کسی به چیز دیگه ای فکر نمیکنه جز شکسته شدن ظرف، پس تو این قطعه شعر، کسی که حواسش به منظره داده شده، چیزی جز منظره تو ذهنش وجود نداره. و این میشه خاموشی هوش.

تو پست قبلی که صحبت از بی تابی بود، وضعیت بی تابی، شبیه وضعیت کسی هستش که حواسش به منظره داده شده. چیزی جز اونچه که بی تابش هست در درونش وجود نداره.

اما پرواز روان چیه. برای شرح این قسمت، پرنده مادر رو در نظر بگیریم که در زمان پریدن، چقدر پروازش متعلق به جمع آوری غذا برای جوجه هاست. چقدر پروازش درگیر مسئولیت مادریشه. اگه فرض کنیم این پرنده مادر، نگاهش آنچنان به یک منظره معطوف بشه که فکرش از مسئولیت های مادری رها بشه، در اون لحظه پریدنش روان خواهد بود؟ وقتی در ایوان کاملا معطوف منظره باشیم چقدر راحت و روان نگاه از سر هر شاخه به شاخه دیگه و از هر درخت به درخت دیگه و از هر بام به بام دیگه و از هر سنگ به سنگ دیگه و از چیز به چیز دیگه حرکت و یا نه، پرواز می کنه. این پرواز بی دغدغه و روان نتیجه رها شدن از تعلقات فکری هستش. به طوری که "منظره" بین روح و جسم ما روغن کاری میکنه و اجازه میده روح خودشو از درد و اندوه جسم برای مدت کوتاهی جدا کنه.

اون کاری که عشق با آدم میکنه همینه، جدا کردن شخص از هر چیزی، به جز معشوق. اینجا جدا کردن از هر چیزی به جز منظره بود. سهراب در شعرهاش سعی میکنه با مثال هایی واقعی! شور و هیجانی برای رسیدن به لذت های روحی ایجاد بکنه. و...